Uyku sağlıklı fonksiyon için yaşamsal önem taşıyan karmaşık bir davranıştır. Uyku, organizmanın çevreyle iletişiminin, çeşitli uyaranlarla geri döndürülebilir biçimde, geçici, kısmi ve periyodik olarak kesilmesidir. Uyku sırasında yaşamsal enerji depolanır, büyük miktarda büyüme hormonu salgılanır. Dokular onarılır, yaşlanma gecikir. Obstrüktif uyku apne sendromu (OSAS) uykuda gelişen, tekrarlayıcı hava yolu daralması nedeniyle soluk almada kesilmeler ve bu durumun neden olduğu sorunlar ile karakterize bir sendromdur.
OSAS uyku sırasında oluşan tekrarlayan solunum durması, kanda oksijen azalması ve gündüz artmış uyku hali ile şekillenen bir tablodur.
Uykuda üst solunum yolunun tekrarlayıcı daralma ve tıkanmaları.
* Bunlara bağlı uykunun bölünmesi
* Uyku kalite bozukluğu
* Gündüz uykululuk eğilimi
Bu sırada oluşan oksijen satürasyon düşmesi
* Kardiyo vasküler (Kalp damar) sorunlar
Apne solunum durması demektir ve bu hastalık kısaca, uykuda solunum durması hastalığı olarak ifade edilebilir. Obstrütif uyku apne sendromu (OSAS) orta yaşlı erkeklerin %2-4’si ve kadınların %1-2’sinde görülen yaygın bir sendromdur. Obstrüktif uyku apne sendromu görülme sıklığı ortalama % l-5 arasındadır.
Apne burun ve ağızdan hava yollarına doğru hava akımının 10 sn veya daha uzun süre kesilmesi şeklinde tarif edilmektedir.
Hipopne ise 10 saniye ve daha uzun süre hava akımının %50 azalması ve beraberinde kanın oksijenlenmesinin (oksijen satürasyonunun) %3 azalmasıdır.
Apne-Hipopne indeksi (AHİ) Uykuda görülen apne ve hipopne sayıları toplamının saat olarak uyku süresine bölünmesi ile elde edilen değerdir. Bu indeksin 5’ten büyük olması uyku-apne sendromunu gösterse de, klinik olarak önemli olan değer 15 ve üzeridir.
Obstrüktif Uyku Apne Sendromu, uyku boyunca üst solunum yolunun tekrarlayıcı tıkanmaları ile karakterizedir. Buna genellikle kan oksijen düzeyindeki düşmeler eşlik eder.
Diğer bir ifade ile hava yolu çeşitli seviyelerde tıkanır. Tıkayan faktörler üst solunum yolunu çevreleyen dokulardaki şişkinlikler, büyük bademcikler, büyük dil ve uykuda gevşeyen üst solunum yolu kaslarıdır. Diğer bir tıkanma noktası burun olabilir. Burun kemiği eğriliği, ya da burun etlerinde büyüme (konka hipertrofisi) tıkanmaya yol açabilir. Çenenin küçük olması ve üst solunum yolunun yapısı da tıkanma yapabilir. Ayrıca tıkanma olmaksızın solunum tembelliğine bağlı merkezi apne de vardır.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı
Dr. Sevin Karalar
