Tanı
A. Aşağıdakilerden en az birinin varlığı:
Uyanıkken istem dışı uykuya dalmalar, gündüz uyku hali, dinlendirmeyen uyku, yorgunluk veya uykusuzluk yakınmaları
Soluk tutma veya boğulma hissi ile uyanma
Uyku sırasında gürültülü horlama, soluk kesilmeleri veya her ikisinin hasta yakını tarafından izlenmesi
B. Polisomnografik kayıtta (Uyku testinde) aşağıdakilerin gösterilmesi:
Yüzeysel uyku süresi artıp, derin uyku süresi azalmıştır.
Sık tekrarlayan apne, hipopne vardır.
Sık tekrarlayan oksijen desaturasyonu (kanın oksijenlenmesinin azalması dönemleri)
AHİ< 5 NORMAL
AHİ 5 – 15 HAFİF
AHİ 16 – 30 ORTA
AHİ > 30 AĞIR
Hasta ortaya çıkabilecek herhangi bir uyku apne şikayetinden dolayı doktora başvurduğunda bu hastalığa ilişkin diğer semptomlarda akla getirilmelidir. Ayrıntılı muayeneden sonra gerekli incelemeler yapılmalıdır.
Polisomnografi
Uyku sırasında, nörolojik, kalp ve solunum ile diğer fizyolojik ve fiziksel parametrelerin belli bir periyod, genellikle gece boyunca, eş zamanlı ve devamlı olarak kaydedilmesi şeklinde tanımlanabilir. Uyku apnesi tanısı koymada en güvenilir tanı yöntemidir. Polisomnografik çalışmada uyku evrelemesi yapılır; solunum eforu, soluk akımı, oksijen satürasyonu, bedenin durumu ve elektrokardiyografi (kalp grafisi) ve soluk sesi kayıt edilir. Periyodik bacak hareketlerinin tanısı için alt bacak ön yüzüne EMG ya da bacak hareketi alıcısı takılır.
UYKU APNE SENDROMU TEDAVİSİ
Tedavi
AHI >15 ise tedavi gerekir.
1.Özgün Tedavi
2.Pozisyon tedavisi
3. Cerrahi
4. Ağız içi aygıt
5. Pozitif hava yolu basıncı titrasyon
CPAP
APAP
BIPAP
BIPAP ST
BIPAP CS/SV
Genel Tedbirler
Uyku apneli insanlar genelde kilolu hastalardır. Obezite en önemli risk faktörlerinden biridir. Hastalar mutlaka kilo vermeye yönlendirilmelidir. Sırt üstü değil yan yatış tercih edilmelidir. Sırt üstü pozisyonunda dil arkaya kayarak hava akımının daha da daralmasına neden olur. Bu nedenle pek çok hastanın apneleri sırt üstü pozisyonunda artar. Baş gövdeye göre daha yukarıda olacak şekilde yatmalı, ancak boynu katlayan yüksek yastıklardan kaçınmalıdır. Hastalığı artıran faktörlerden sakınılmalıdır; bu faktörlerin başında alkol ve sakinleştirici ilaçlar gelir. Alkolün apnelerin sayı ve süresini artırdığı, kanın oksijen oranında düşmeyi derinleştirdiği bilinmektedir.
İlaçlar
Uyku apneli hastalar için ilaçlar genellikle yararsızdır. Burun tıkanıklığını düzeltecek ilaçlar horlamayı azaltabilir. Burun genişleticiler, örneğin; elastik bantlar, burun açıklığını sağlayıp horlamayı azaltabilirler. Ancak uyku apne sendromu tedavisi için yeterli değildir.
CPAP (Continuous Positive Airway Pressure-Sürekli Pozitif Havayolu Basıncı)
CPAP yüksek devirli bir jeneratör içerir ve sıkıştırılmış haldeki oda havasını pompalayarak ayarlanabilir basınçta hava akımı oluşturulur.
Bu cihazla pozitif hava basıncını burun maskesi yardımıyla vererek gece boyunca soluk yolunun açık kalması sağlanır. Uykuda solunum normale döner ve horlama durur, kandaki oksijen seviyesi normale döner, kalp hastalıkları ve yüksek kan basıncı riski azalır.
BPAP (Bilevel Positive Airway Pressure) (Bifazik pozitif hava yolu basıncı) Tedavisi
BPAP (iki seviyeli pozitif havayolu basıncı) obstrüktif uyku apne sendromu (OSAS) nedeniyle, CPAP (sürekli pozitif havayolu basıncı) uygulanan ve tedaviye uyum gösteremeyen hastalarda, hasta ventilatör uyumunu arttırmak amacıyla üretilmiştir. BPAP cihazları ile nefes verirken (ekspirasyonda) nefes alırkene (inspirasyona) göre daha düşük basınç uygulanmaktadır. Bunun nedeni uyku sırasında hava yolu direncinin ve hava yolunun kapanmaya eğiliminin inspirasyonda ekspirasyona göre daha fazla olmasıdır.
Ağız içi aygıtlar
Ağız içine yerleştirilerek üst solunum yolu çapını arttırma amacı ile üretilmiştir.
CPAP tedavisine alternatif olabileceği düşünülen ağız içi araçlar, uyku sırasında ağız içine yerleştirilerek, üst solunum yolu yapılarının pozisyonunu değiştirerek hava yolunu genişletmek, kas fonksiyonları üzerine etki ederek hava yolu direncini düşürmek ve üst solunum yolunun kapanmasını olmasını önlemek amacıyla kullanılırlar. Alt çeneyi öne ilerleten araçlar ve dili önde tutan araçlar olmak üzere iki çeşidi vardır.
Cerrahi
Uyku sırasında solunum bozukluğuna yol açan bazı fiziksel problemler cerrahi ile düzeltilebilir. Bu problemler; bademcikler ya da geniz eti (daha çok çocuklarda), nazal polipler, eğri burun (septum deviasyonu), bozuk çene yapısı ya da yumuşak damak sorunları olabilir.
Tedavisiz Uyku-Apne Sendromu Sonuçları
Kardiyovasküler -Hipertansiyon
Serebrovasküler- İnme
Pulmoner (Solunum sistemi ile ilgili)
Psikiyatrik
Endokrin (Hormon sistemi ile ilgili)
Hematolojik( Kanla ilgili)
Nefrolojik (Üriner sistem)
Sosyoekonomik
Ani ölüm
Önlemler
Kazalardan korunma
Zayıflama
Alkol, sigara ve uyku ilaçlarını kesme
Eşlik eden hastalıkların tedavisi
Kalp damar hastalıkları
Üst solunum yolu
Alt Solunum yolu
Hipotiroidi, akromegali
Göğüs Hastalıkları Uzmanı
Dr. Sevin Karalar
