Lateks iş ve ev ortamında artan sayıda ürünün içerisinde bulunmaktadır, bu nedenle de lateks alerjisi giderek artmaktadır. Lateks alerjisi kauçuk ağacının özünden elde edilen doğal lateks (sentetik değil) içeren ürünlere karşı aşırı duyarlılık reaksiyonudur. Bu aşırı duyarlılık reaksiyonu lokal dermatitten hayatı tehdit edici anaflaktik reaksiyona kadar olabilir. Genel popülasyonun yaklaşık %1’i lateks alerjisine sahiptir. Bununla birlikte sağlık çalışanlarının %17-25’i lateks alerjisinden muzdariptir.
Nedenleri
Lateks içeren ürünlere sık temas eden herhangi biri lateks alerjisi gelişimi için risk altındadır. Ne kadar fazla temas olursa risk o kadar yüksek olur. Yüksek risk altındaki popülasyonlar tıp ve dişçilik çalışanları, lateks fabrikalarında çalışanlardır. Diğer risk altındaki bireyler:
Astım veya diğer alerjilere özellikle muz, avakado, tropikal meyveler ve fındık alerjisi olanlar.
Birden çok karın içi ameliyat geçirmiş olanlar
Sık idrar sondası takılması gereken hastalar
Belirti ve bulgular
Hayatı tehdit edici aşırı duyarlılık reaksiyonlarının erken belirtileri tansiyon düşüklüğü, taşikardi ve atardamar kanında oksijen azalmasını içerir. Diğer bulgular ürtiker (kurdeşen) yüzde kızarıklık, ani nefes darlığı, kaşıntı, karın ağrısı, bayılma, dudaklarda şişmedir.
Tanı
Öykü ve fizik muayenede en hafif bulguları belirlenen kişilerde lateks alerjisi akla gelmelidir. Hasta lateks eldiven kullanırken, balon şişirirken veya diğer lateks ürünleri ile temasında dermatit ya da hafif solunumsal sıkıntı tarifleyebilir. Lateks duyarlılığı için cilt testi veya kan testi yapılabilir.
Ayırıcı Tanı
Anaflaksi
Astım
Dermatit
Kalp krizi
Septik şok
| TIBBİ ÜRÜNLER | TIBBİ OLMAYAN ÜRÜNLER | |
| Yapıştırıcı bantlar | Hemodiyaliz malzemeleri | Yapıştırıcı bantlar |
| Hava yolu ,nazogastrik tüp | I.V. Kataterler | Balonlar(Mylar hariç) |
| Kan basıncı manşonları,tüpler | Lateks veya plastik eldivenler | Servikal diyefraganlar |
| Kataterler | İlaç kapakları | Kondomlar |
| Katater bacak bağları | Koltuk değneklerinin pedleri | Tek kullanımlık alt bezleri |
| Diş kaplamaları | Koruyucu çarşaflar | Elastik çoraplar |
| Elastik bandajlar | Rezervuar solunum çantaları | Tekerlekler |
| Elektrod pedleri | Plastik hava yolu ve endotrakeal tüp | Lateks boyalar |
| Sıvı içeren hipotermik battaniyeler | Selobant | Meme uçları ve emzikler |
| Elde taşınan resüssitasyon çantası | Turnikeler | Plastik bantlar |
Tedavi
Lateks alerjisi için en iyi tedavi korunmadır, hasta ne kadar çok latekse maruz kalırsa şikayeti o kadar çok olur. Temastan korunmak için silikon ve vinilden oluşan maddeler lateks maddelerin yerine konmalıdır. Lateks alerjisi şüphelenildiği veya bilindiğinde kişi cerrahi veya girişimsel işlemler öncesinde antihistaminik ve kortizonlu ilaçlar kullanmalıdır. Latekse alerjik reaksiyon geliştiğinde özel bir tedavi yoktur. Destek tedavi ve bilinen alerjik reaksiyon tedavisi uygulanır.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı
Dr. Sevin Karalar
