Kortizon vücutta günlük salgılanan bir hormondur, bizim astım hastalarına solunum yoluyla verdiğimiz kortizon, fizyolojik olarak salınan miktarın çok çok azı olup inhalasyon yolu ile direkt akciğerlere ulaşmakta, kana geçmemektedir. Bu ilaçların kullanımının ardından ağız bol su ile mutlaka çalkalanmalıdır. Çalkalama yapılmazsa nadiren boğazda candida (bebeklerdeki pamukçuk) gelişimi görülebileceği gibi, yine düşük oranda ses kısıklığı görülebilir. Ayrıca bu işlem ilacın ağız mukozası yoluyla sistemik emilimini de önleyecektir.
Hastalar arasında; astım ilaçları kortizon içerir, dolayısıyla kortizona bağlı yan etkileri olur, kilo yapar, tüylenme yapar, çocukların büyümesini engeller gibi yanlış, eksik bilgilenme nedeni ile bu grup ilaçları düzenli kullanma konusunda çekinceler olduğunu görüyoruz. Bu tamamıyla bilgilendirilme eksikliğine dayalı kaygılanmadır. Bu grup ilaçların kullanılmaması astımın kontrol altına alınamamasına yol açar. Yine gerektiği halde kullanılmaması çocuklarda büyüme gelişmeye olumsuz etki yaratır. ÇünkÜ, hem kontrolsüz ağır astımın kendisi büyümeyi etkileyebilir, hem de kontrolsüz astım, sık solunum yolu enfeksiyonları geçirilmesine, sık antibiyotik kullanımına da yol açar.
Ağızdan veya enjeksiyon şeklinde kullanılan kortizon içeren ilaçların uzun süreli kullanımda yan etkileri söz konusudur. Bu grup ilaçlar astım tedavisinde gerekli görüldüğünde hekim tarafından kısa süreli ya da ağır astımda uzun süreli düşük dozlarda kullanılabilir. Ancak burada üzerinde durulması gereken nokta hekim kontrolünde olmasıdır. Kesinlikle hastanın ben sıkışığım bir kortizon hapı alayım deyip düzensiz olarak bu ilaçları kullanması doğru değildir, hipertansiyon, kemik erimesi-osteoporoz, katarakt, obezite, kan şekerinde yükselme gibi birçok sorun ortaya çıkabilir.
Sonuç olarak solunum yoluyla kullanılan kortizonlu ilaçların önerilen dozlarda kullanılması halinde yan etkileri yok denecek kadar az olup uzun yıllar güvenle kullanılabilir.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı
Uzm. Dr. Sevin KARALAR
