1.Alerjenden kaçınma Alerjenden kaçınma tedavi stratejisinin ayrılmaz bir parçası olmalıdır.
2.İlaç tedavisi
a) Antihistaminik ilaçlar
En sık kullanılan ilaçlar; ağızdan antihistaminik ilaçlar, burundan sıkılan kortizonlu sprey şeklinde kullanılan ilaçlardır. İlaçlar hekim tarafından hastalığın şiddeti ve hastanın durumu değerlendirilerek verilmelidir. Hekim tarafından önerilen sürede düzenli kullanıldığında yararlıdırlar. Bilinen alerjenle karşılaşmadan 2 -5 saat önce verilmeleri durumunda koruyucu etki yaparlar.
b) Burundan sıkılan kortizonlu spreyler
Burundan sıkılan kortizonlu spreyler allerjik rinit tedavisinde çok etkili ilaçlardır. Burundaki kaşıntı, akıntı, hapşırık ve tıkanıklığı giderirler. Baş ağrısı, burunda kuruluk ve %5 oranında burun kanamasına neden olabilmektedir. Bunları önlemek için ilacı uygulamadan önce serum fizyolojikle iyi bir burun bakımı uygulanması önerilir.
c) Lökotrien reseptör antagonistleri
Lökotrien reseptör antagonistleri yeni ilaç grubu olarak, özellikle astım ile birlikte olan allerjik rinit hastalarında çok yararlı olmaktadır. Tedavi sonlandırıldıktan sonra ilaçların etkisi devam etmez. Bu nedenle hastalığı sürekli olanlarda tedavinin devamlılığı gerekir.
d) Anti IgE (Omalizumab)
Allerjik rinit için diğer bir tedavi seçeneği de Anti IgE (Omalizumab)dir. Allerjik reaksiyonu baskılamaya yönelik IgE antikorunu bloke edecek antikorlar geliştirilmiştir. Tedavi 2-4 haftalık damardan enjeksiyon şeklindedir. Sonuçlar yüz güldürücü olmakla birlikte tedavi maliyetinin yüksek(aylık 1000dolar civarı) oluşu kullanımı kısıtlar.
e) Çalışma aşamasında olan DNA aşıları alerjik hastalıkların tedavisinde umut verici görünmektedir.
3. Spesifik immunoterapi (Allerji aşısı)
İmmunoterapi 1900’lerin başında saman nezlesi tedavisinde kullanıma girmiştir. Allerjik hastalıkların tedavisindeki yeri çevre kontrolü ve ilaç tedavisinden sonra 3. sıradadır. Alerjenden korunmanın pek mümkün olmadığı, reaksiyonların hayatı tehdit edici olduğu ve de ilaç tedavisine cevabın az olduğu koşullarda immunoterapi düşünülmelidir. Allerjen immunoterapi allerji semptomlarını kontrol altına almada çok etkili olabilir. Spesifik alerjenin artan dozlarının cilt altına tolere edilebilen maksimum doza çıkılana kadar haftada bir veya iki kez verilmesinden ibarettir. İdame dozuna ulaşıldıktan sonra enjeksiyon aralıkları 1-2 haftadan ayda bir enjeksiyona çıkılarak tedavi 3-5 yıl sürdürülür. İlaç tedavisinden farklı olarak spesifik immunoterapinin etkisi tedavi bitiminden sonra da birkaç yıl boyunca sürer. Uygulanan bu spesifik allerjen immünoterapi programının allerjik astımdan korumada da etkin olduğu düşünülmektedir.
İmmunoterapi konunun uzmanı hekim tarafından uygulanmalı ve hasta uygulamadan sonra en az 20 dakika gözlenmelidir. Çocuklarda da uygun hastalarda spesifik immunoterapi etkili ve yararlıdır. Son yıllarda uygulanmaya başlanan SLİT (Dil altı damla aşılar uygulama kolaylığı açısından özellikle çocuklarda tercih edilmekte, iyi sonuçlar vermektedir.)
4. Takip
Uygun hasta takibi şikayetlerde azalma ve yaşam kalitesinde düzelme yaparak hastanın günlük hayatını daha rahat sürdürmesini sağlar. Düzenli kontroller hastalığı kontrol altında tutmayı sağlayacak en düşük ilaç dozunu bulmayı sağlar.
Hasta, aile ve hekim arasındaki etkili işbirliği ile alerjik rinitin başarı ile takibi yapılıp hastanın yaşam kalitesi düzeltilebilir.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı
Dr. Sevin Karalar
