EVRELEME
Kanserli hastaları hastalığın seyrine göre gruplayıp, tedavilerini planlama ihtiyacı bir evreleme sisteminin geliştirilmesine yol açmıştır. İlk kez 1946’da önerilen TNM sistemi 1986’dan beri ’Uluslararası Akciğer Kanseri Evreleme Sistemi’ adı altında kullanılmaktadır. Burada ‘T’ tümörün büyüklüğünü, ‘N’ lenf bezlerinin tutulumunu, ‘M’ ise uzak metastaz varlığını anlatır.
Küçük hücreli dışı akciğer kanserinde evrelendirme, TNM (Tümör, Lenf düğümü, Metastaz) sistemine göre yapılır. Genel olarak, küçük ve metastaz yapmamış bir tümör düşük evreli, büyük ve metastazları olan bir tümör ileri evrelidir. Düşük evreli olgularda uygun tedavi ile tam iyileşme şansı vardır. Ancak, hastaların pek azı bu evrelerde saptanır. . Evrelendirme ile ilgili kurallar özet olarak şöyledir:
T —– Tümör büyüklüğü ( 3cm’den büyük ya da küçük ), tümörün bronkoskopik görünümü gibi özelliklerini tanımlar.
N —– Tümörün bulunduğu bölgede lenf bezlerinde (lenf bezleri küçük, fasulye benzeri oluşumlardır ve tüm vücutta bulunmaktadır. Vücutta mikroplarla savaşan hücreleri yapar ve depolarlar) veya tümörden uzakta lenf bezlerinde tümör metastazı olup olmadığını tanımlar.
M —– Uzak organ metastazı varlığını tanımlar.
Akciğer kanserli hastaların yaklaşık 1/3’ü uzak metastaza bağlı semptomlar gösterir. Beyin, karaciğer, böbreküstü bezleri, kemikler ve kemik iliği, karşı akciğer ve böbrekler en sık metastaz görülen organ ve bölgeler olmakla birlikte, vücudun her yerine metastaz olabilir.
Evre I: Metastaz yoktur. Tümör 3 cm’den küçük çapta ve tümüyle akciğer dokusu ile çevrilidir. Cerrahi tedaviden en çok yarar gören grup budur. Ancak bu gruba giren hasta sayısı çok azdır.
Evre II: Yukarıdaki nitelikte bir tümör aynı taraf bronşçevresi (peribronşiyal) ve/veya hiler (hilus = ana bronş ve damarların akciğer içine girdiği bölge) lenf düğümlerine metastaz yapmıştır. Cerrahi tedavi başarılı sonuç verebilir.
Evre III: Çevreye (göğüs duvarı, diyafragma v.b yayılmış veya sağ ve sol ana broşun nefes borusuna bağlandığı bölgeye( ana karinaya) çok yakın tümörler bu gruptadır. Supraklaviküler (Köprücükkemiğiüstü) veya karşı taraf hiler/mediyastinal lenf düğümlerine metastaz yapanlar (evre IIIB) cerrahi tedaviye aday sayılmazlar. Hastaların çoğu evre III grubundadır.
Evre IV: Uzak organ metastazı olan tümörler. Bunların cerrahi tedaviden yarar görmeleri beklenmez.
KÜÇÜK HÜCRELİ AKCİĞER KANSERİNDE EVRELEME
Sınırlı hastalık
Kanser sadece bir akciğerde ve/veya yakınındaki lenf bezlerindedir .
Yaygın hastalık
Kanser, karşı akciğere veya vücudun diğer bölgelerindeki başka organlara yayılmıştır.
Nüks evresi
Nüks demek, tedavi edildikten sonra kanserin yeniden ortaya çıkması (nüks etmesi) demektir. Akciğerlerde veya vücudun başka bir yerinde ortaya çıkabilir.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı
Dr. Sevin Karalar
